تا به حال توجه کرده اید که وقتی کامپیوتر را خاموش می کنید چه آرامش و سکوتی به محیط بر می گردد؟ اگر از جمله افرادی هستید که اغلب در شب از کامپیوتر استفاده می کنید، این مسئله به وضوح برایتان اتفاق افتاده است. اما این همه سر و صدا از چیست؟ در این نوشتار نمونه ای از فن های جدید را مورد بررسی قرار می دهیم که در صورت همه گیر شدن دیگر کامپیوتر ها با این همه سر و صدا کار نخواهند کرد.

امروزه اکثر قطعات و پردازنده ها به دلیل استفاده از فرکانس های بالا حرارت زیادی را تولید میکنند. به طوری که در حین کار و افزایش بار، این حرارت هم بیشتر می شود.

یک سیستم برای اینکه بهتر بتواند در شرایط ایده آل کار کند، حتما باید سیستم خنک کننده مناسبی داشته باشد. در آزمایشی که سایت معتبر Toms Hardware انجام داده بود، سیستم هایی که از فن های پر قدرت و بزرگ برای خنک کردن پردازنده استفاده می کردندو حرارت پردازنده در آنها کمتر بود به مراتب کارایی بیشتری نسبت به سیستم های دیگر که درجه حرارت در آنها بیشتر بود داشتند.

سری اول پردازنده ها همگی بدون فن کار می کردند اما از پردازنده های خانواده 484 به بعد به دلیل افزایش حرارت و خنک کردن از فن استفاده شد. فن های اولیه بسیار کوچک بودند اما با افزایش فرکانس و متعاقب آن افزایش حرارت، فن ها نیز بزرگتر شدند. در یک سیستم بغیر از پردازنده، چیپ اصلی مادربرد ( پل شمالی ) و چیپ کارت گرافیک نیز حرارت زیادی تولید می کنند که برای خنک کردن آنها از فن استفاده می شود. فن ها به دلیل اینکه بتوانند قطعات را به خوبی خنک کنند از یک قطعه فلزی بنام Heat Sink ( که اغلب از جنس آلومینیوم است ) و یک پردازنده که باسرعت 2 تا 4 هزار دور در دقیقه می چرخد و هوا را به بیرون می کشد تشکیل شده است.

با توجه به استفاده از تکنولوژی های جدید مانند: Micron Technology, Dual Core در پردازنده های امروزی، فن ها بسیار غول پیکر و بزرگ شده اند. این فن ها به غیر از اینکه صدای زیادی تولید می کنند به دلیل ایجاد جریان هوا، غبار زیادی را در اطراف پره ها جمع می کنند که این مسئله با مرور زمان مشکلات زیادی از قبیل به صدا افتادن فن ها و افزایش حرارت می شود. کارشناسان برای حل این مشکل چاره ای اندیشیده اند که استفاده از تکنولوژی Water Cooling System  است.

Water Cooling System (خنک کننده های آبی):

خنک کننده های آبی با استفاده از رادیاتور و گردش مایع خنک کننده و یک فن (با دور موتور آرام) در محیطی کاملا آرام و بی صدا قطعاتی چون پردازنده، چیپ اصلی مادربرد، چیپ اصلی کارت گرافیک و فضای داخل کیس را خنک می کند و از جمع شدن غبار در داخل کیس جلوگیری می کند.

سیستم های خنک کننده آبی ، از اجزای مختلفی مانند: لوله های آب، موتور آب، رادیاتور، فن، Heat Sink های متفاوت و بست لوله تشکیل می شوند. با پیشرفت سریع تکنولوژی، این وسایل نیز از قافله عقب نمانده و رشد و پیشرفت سریعی داشته اند به طوری که با دیدن بعضی از آنها فکر می کنیم با یک کارخانه کوچک طرف هستیم که وظیفه خنک کردن قطعات را بر عهده دارد. این وسایل با ظاهر عجیب خود توانایی های بسیاری دارند. تصور کنید درون لوله های پلاستیکی متصل شده به آنها آب جریان دارد که حرارت را از قطعات می گیرد. آب نیز توسط یک رادیاتور خنک می شود. بعضی از این وسایل پا را از این هم فراتر گذاشته و برای خنک کردن از گاز نیز استفاده می کنند.

بررسی ساختمان خنک کننده های آبی:

در ساختمان این قطعات از پروانه های پر سر و صدا کمتر استفاده شده است. این خنک کننده ها از Heat Sink هایی استفاده می کنند که لوله های حاوی مایع خنک کننده به آنها وصل می شود. این Heat Sink ها دارای شکل و اندازه های متفاوت و سازگار با قطعاتی نظیر: VGA chip Motherboard , CPU,و اکثر قطعات و چیپ ها می باشند.

نکته قابل توجه این است که این Heat Sink ها قابل تغییر بوده و بر روی کلیه قطعات قابل نصب است و سایز ها و مدل های مختلفی دارند. این  Heat Sink ها دارای دو لوله آب رفت و برگشت می باشند و مانند سیستم رادیاتور عمل می کنند. خود سیستم فن نیز به گونه ای است که دارای یک منبع مایع خنک کننده، پمپ مخصوص مکش مایع و لوله های اتصال رفت و برگشت و نهایتا Heat Sink ها و بست های مخصوص می باشد. رادیاتورها اکثرا دارای یک فن بزرگ می باشند که با سرعت کمتری نسبت به فن های معمولی حرکت می کند و باعث خنک شدن مایع می گردد. ساختمان بکار رفته در این سیستم بسیار شبیه به سیستم خنک کننده اتومبیل است. زمانی که سیستم روشن می شود، مایع داخل مخزن بوسیله پمپ مکش شده و به Heat Sink ها می رسد. حرارت از Heat Sink ها به راحتی به مایع خنک کننده منتقل می شود و در زمان برگشت توسط فن نصب شده بر روی رادیاتور خنک شده و مجددا به سیستم گردش باز می گردد.